De Nederlandse Hervormde Kerk Evenals in vele andere delen van ons land vertoont de kerkelijke staalkaart van ons eiland een lappendeken van richtingen en modaliteiten. De beste weg om hierin thuis te raken is het raadplegen van publicaties van predikanten, verslagen van kerkeraden en classes. Had een bepaald dorp een predikant van een bepaalde richting, dan was daarmee nog niet gezegd dat heel het dorp die richting was toegedaan. We dienen hier voorzichtig te werk te gaan. Binnen de Nederlandse Hervormde Kerk zijn ruwweg de volgende richtingen te onderscheiden: De ethische richting De ethische theologie is een stroming die in de 19e-eeuwse Nederlandse Hervormde Kerk opkwam tegen- over het modernisme, dat na de Verlichting ook steeds meer voet aan de grond kreeg binnen de kerk. De benaming 'ethische theologie' is afgeleid van het Griekse woord ethos, dat 'gezindheid' betekent. De ethische theologen wilden daarmee uitdrukken dat theologie, maar ook andere wetenschappen hun grond vinden in het geloof dat Gods openbaring zich uitstrekt over het gehele leven en de gehele schepping. Tegenover de schei- ding van hoofd en hart, die zij zowel signaleerden bij de modernen als de orthodoxen, bepleitten zij een vruchtbare integratie van beide. De ethische theologen aanvaardden evenals de vrijzinnigen de historisch-kritische methode, evenals andere resultaten van het moderne onderzoek. Wel was men van mening dat de onderzoeksresultaten geen bedreiging vormden voor de traditionele geloofsleer en de dogma's. De ethische theologie was altijd bijzonder geïnteres- seerd in de godsdienstwetenschap. Veel interesse ging daarbij uit naar de godsdiensten in het Nabije Oosten (de Oud-Egyptische religie, de godsdiensten van de Kanaänieten, de religie van Babylon, de Grieks-Romeinse godenwereld, de Islam, het Judaïsme) omdat kennis van deze godsdiensten mogelijk behulpzaam kon zijn bij het beter verstaan van de Bijbel. Vertegenwoordigers van de ethische richting die diverse werken gepubliceerd hebben waren • Ds. J.H.C. Kamsteeg (Lees verder) • Dr. D. Jacobs (Lees verder) beiden verbonden geweest aan de Hervormde Gemeente van Sirjansland. De Confessionele richting De Confessionele Vereniging in de Nederlandse Hervormde Kerk wil trouw zijn aan de Schrift in verbon- denheid met het belijden van het voorgeslacht. Dat is de bron voor de antwoorden op de vele vragen van onze tijd. Zij werd opgericht in 1864 om een vereniging op te richten ‘tot verschaffing van hulp en leiding aan gemeenten en personen in de Nederlandse Hervormde Kerk, die om des geloofs wil in nood verkeren’. Als omschrijving werd gegeven: ’ Ene Confessionele Vereniging is, naar onze mening, een Vereniging, die niet aan de wetenschap en niet aan de consciëntie of het bewustzijn van het individu, maar alleen aan de wettig bestaande belijdenis der Kerk de uitspraak overlaat, wat in de Kerk recht heeft van bestaan of niet’. In de loop van haar bestaan kwamen kerkleden en predikanten door ontwikkelingen in de kerk een aantal keren voor de vraag te staan: ‘met de kerk breken of in de kerk blijven?’ De Confessionele Vereniging heeft deze vraag steeds met ‘blijven’ beantwoord. Zij bleef verbonden met de volkskerk. De uitspraken van Hoede- maker: ’heel de kerk en heel het volk’ en ‘samen zijn we ziek geworden, we moeten samen gezond worden’ waren en zijn leidraad in al haar geledingen.  Vertegenwoordigers van deze richting waren de predikanten:   • J.P. van Roon (Lees verder)  • Dr. C. Bezemer (Lees verder) • Ds. C. Bolijn (Lees verder) • Ds. E. van Meer (Lees verder) • Evangelist M.A. Jumelet (Lees verder) De vrijzinnige richting Vrijzinnigheid is een stroming binnen het protestantisme van mensen die hun christelijke geloof  sterk laten bepalen door een ondogmatische houding, waarin vrijheid van denken en geloven op basis van eigen inzich- ten centraal staat. In vrijzinnige kerken wordt beduidend meer dan in orthodox-christelijke kerken ruimte gegeven aan individuele opvattingen over het geloof, waarbij plaats is voor kritische vragen en waarbij iedere traditie of dogma in twijfel mag worden getrokken. Vrijzinnigheid is de tegenpool van orthodoxie, waarin vastgehouden wordt aan het gezag van de Bijbel en de belijdenisgeschriften. Deze stellen in orthodoxe kerken grenzen aan wat er verkondigd kan worden. Vrijzinnige kerken hanteren het principe dat de mens de Bijbel beoordeelt, terwijl men in orthodoxe kring ervan uitgaat dat de Bijbel Gods Woord is, dat de mens beoordeelt. Een vertegenwoordiger van deze richting was Ds. C.F. Zeeman (Lees verder) De Gereformeerde bond De Gereformeerde Bond is een vereniging binnen de Ned. Hervormde Kerk – nu de Protestantse Kerk in Nederland- die deze kerk wil herinneren aan haar eigen belijdenis en aan de noodzaak te leven uit de inhoud van deze belijdenis. Zij vindt de drie formulieren van enigheid geen documenten uit een ver verleden, maar levend bezit voor de kerk van onze dagen. De Gereformeerde Bond wil de kerk en de gemeenten vanuit deze verbondenheid met de belijdenis dienen. In de prediking wordt in de Gereformeerde Bond, vanuit de Bijbel als norm, nauwe aansluiting gezocht bij de belijdenisgeschriften. In de middagdiensten worden zogenaamde leerdiensten gehouden waarin de predi- kant  een zondagsafdeling van de Heidelbergse Catechismus behandelt. De kerkdiensten worden gekenmerkt door een sobere liturgie, met gebruik van de psalmen in de oude berijming (1773). Het motief hiervoor is dat men graag rechtstreeks uit de Schrift zingt. Vertegenwoordigers van deze richting zijn:   • Ds. W.L. Tukker (Lees verder) • Prof. Dr. A. de Reuver (Bekijk video)  Midden-orthodoxie De term midden-orthodoxie geldt als verzamelbegrip dat in 1951 is geïntroduceerd door dr. Hendrikus Berkhof is diens boek De crisis der midden-orthodoxie. Onder de midden-orthodoxie verstond men de gema- tigde hoofdstroom binnen de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK) die na de Tweede Wereldoorlog ontstond. De midden-orthodoxe theologie wordt gekenmerkt door elementen uit de vooroorlogse ethische theologie en een bescheiden confessionalisme. Zij stond sterk onder invloed van de Zwitserse theoloog Karl Barth en diens dialectische theologie. De midden-orthodoxe "modaliteit" was tot aan de opheffing van de NHK de meest invloedrijke. Omdat de meeste hervormden geen lid waren van enige binnenkerkelijke vereniging en zich voornamelijk identificeerden met de (Hervormde) Kerk werden zij tot de midden-orthodoxie gerekend. Hendrikus Berkhof, één van de belangrijkste hervormde theologen en hét gezicht van de midden-orthodoxie liet zich in zijn boek De crisis der midden-orthodoxie overigens kritisch uit over sommige kenmerken van de midden-orthodoxie, zoals kleurloosheid en oppervlakkigheid. De midden-orthodoxe hervormden waren grote pleitbezorgers van de oecumene en de liturgische vernieuwing binnen de NHK. Ook waren zij de motor achter het Samen op Weg-proces dat leidde tot de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland (2004). (bron Wikipedia) vertegenwoordigers van deze richting waren: • Dr. J. Koopmans (1905-1945) (Lees verder) • Prof. Dr. H. Jagersma (1927-2016) (Lees verder)