Nieuwe Cronyk van Zeeland
Ook wel kortweg de Cronyk van Zeeland of de Cronyk van Smallegange genoemd. De historicus
Mattheus Smallegange (1624 - 1710) maakte hierin ruimhartig gebruik van eerdere kronieken van
Jacobus Eyndius, Johan Reygersberg en Marcus Zuerius van Boxhorn.
Marcus Zuerius van Boxhorn
Wat de vliedbergen betreft, vermeldt Reygersberg dat de Zeeuwen de kunst hebben geleerd van de oude
Denen, die in hun eigen land gewoon waren dergelijke hoogten op te werpen, “op die welcke sie vluchtende
waren met haer beesten om haer en dieselve beesten te salveren van den water, wanneer die vloet uuter zee
was comende, als dwater wassende was sulkx dat si op die schorren noch ergens vrij en souden hebben
geweest en bleven daerop die voorgenoemde bergen met haer beesten ter tyttoe dattet water wederomme
ebbende en afgaande was opdat si alsdan wederom souden mogen dijcken”.
Ir P.J. ’t Hooft b.i. noemt in “Dorpen in Zeeland” een bezwaar tegen deze theorie. “…een steile wijkplaats,
die in tijd van nood klef en glibberig en zo goed als onbeklimbaar was voor de enkele gezinnen die er een
plaats konden vinden?...zou er geen betere beveiligingsmethode geweest zijn…? Boxhorn twijfelde er al aan.
Hij laat voldoende speling voor de fantasie van zijn lezers: “Dese berghkens werden gemaeckt , ofte om zich
daerop te berghen voor den vloedt uyt de zee, ofte tot een teecken van aldaer ter plaetse bevochten zeghe, ofte
tot begravinge van voorname Heeren en Helden, werdende noch aldaer, als sy afgekert werden, veelderhande
wapenen ende ander tuych ghevonden, het welcke men, neffens de dooden, onder de aerde ghewoon was te
begraven. Oock placht men aldaer met kampe alle onderlinghe twist onder de ingesetenen te beslissen ende
terneder te leggen.”
